Cách gì “ cai nghiện” phần mềm đóng gói?

Tỷ lệ ứng dụng nguồn mở còn thấp

TS Nguyễn Thanh Tuyên, Phó vụ trưởng Vụ CNTT, Bộ Thông tin - Truyền thông cho biết, từ năm 2008, Bộ đã ban hành Chỉ thị 07 về sử dụng PMNM trong các cơ quan Nhà nước. Trong đó quy định rõ: Chậm nhất đến ngày 30-6-2009, 100% máy trạm của đơn vị chuyên trách về CNTT và Sở Thông tin - Truyền thông được cài đặt bốn phần mềm được khuyến cáo sử dụng là: phần mềm văn phòng OpenOffice, thư điện tử trên máy trạm Mozilla ThunderBird, trình duyệt web Mozilla FireFox và bộ gõ tiếng Việt Unikey; 100% cán bộ, nhân viên được tập huấn và hướng dẫn sử dụng, trong đó tối thiểu 50% cán bộ, nhân viên có thể sử dụng thành thạo.

Riêng đối với các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ, ngành và các tỉnh, chậm nhất đến ngày 31-12-2009, bảo đảm 70% máy trạm được cài đặt các PMNM này, 70% cán bộ, nhân viên được tập huấn, hướng dẫn sử dụng, trong đó tối thiểu 40% cán bộ, nhân viên sử dụng các phần mềm nêu trên trong công việc.

Tuy nhiên, đến năm 2010, mới chỉ có 4/12 bộ, ngành cài PMNM cho máy trạm. Có 1/12 bộ tập huấn sử dụng PMNM cho cán bộ, và cán bộ sử dụng được PMNM trong công việc.

Trong số 12 bộ, cơ quan Nhà nước gửi báo cáo về Bộ TT-TT, mới chỉ có 3/12 bộ cài phần mềm OpenOffice, 7/12 bộ cài Unikey, 6/12 bộ cài Firefox, 4/12 bộ cài Thunderbird.

Ông Nguyễn Thanh Tuyên nêu tên những bộ, ngành thực hiện tốt nhất là: Văn phòng Chính phủ, Bộ Công thương, Ngân hàng Nhà nước. Các tỉnh, TP như: Ninh Thuận, Hải Phòng, Phú Thọ, Lâm Đồng, Điện Biên, Đác Lắc… cũng được điểm tên. Tuy nhiên, ông Tuyên vẫn cho rằng, tỷ lệ ứng dụng còn quá thấp.

Cần quyết liệt hơn

Những thế mạnh của PMNM đều đã được nhiều người thừa nhận. Nhiều bộ PMNM có tính năng tin cậy, dễ sử dụng, có thể thay thế được phần mềm nguồn đóng. Việt Nam cũng đã xây dựng được một cộng đồng PMNM nhiệt tình, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu sử dụng.

Theo ông Trương Anh Tuấn, Giám đốc Công ty iWay, sử dụng PMNM có thể kiểm soát được lỗi phần mềm để bảo đảm an ninh cao nhất, đồng thời dễ dàng nâng cấp, mở rộng.

Tuy nhiên, theo TS Tuyên, khó khăn nhất khi ứng dụng PMNM vẫn là phần mềm đóng gói đã quá quen thuộc, “gây nghiện” với người sử dụng. Đồng thời, vẫn chưa có áp lực thực sự cũng như chính sách bắt buộc sử dụng PMNM, nên cán bộ chưa chủ động sử dụng, còn lãnh đạo đơn vị cũng không ủng hộ PMNM.

Theo ý kiến của ông Lê Trung Nghĩa, Giám đốc Công ty Nhất Vinh, trong những năm qua đã có nhiều biện pháp về mặt chính sách nhằm thúc đẩy PMNM tuy nhiên trong thời gian tới các cơ quan chức cần có quyết tâm làm mạnh hơn nữa trong việc tuyên truyền và phát triển PMNM. Ông cũng cho rằng hiện nay ở các bộ, ngành liên quan chưa có bộ phận chịu trách nhiệm về triển khai PMNM và cần học hỏi thêm các kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới về PMNM.

Theo ông Dương Ngọc Hưng, Giám đốc Sở TT-TT Ninh Thuận, Bộ TT-TT và Bộ Nội vụ nên hướng dẫn việc đưa chuẩn trình độ tin học về mã nguồn mở vào tiêu chí tuyển công chức.

Ông Nguyễn Hồng Quang, giảng viên Viện Tin học Pháp ngữ thì cho rằng, về ứng dụng phần mềm nguồn mở cần sử dụng sức mạnh của cộng đồng, và cần có mạng băng thông rộng tốt để tạo điều kiện và hỗ trợ cho cộng đồng nghiên cứu PMNM phát triển.

Ông Nguyễn Thế Hùng, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Phát triển Nguồn mở Việt Nam nói, Bộ cần có một chính sách đồng bộ từ trên xuống dưới và cần hỗ trợ cho các doanh nghiệp PMNM tại Việt Nam hiện nay.

Nên triển khai sử dụng quyết liệt và có hiệu quả các sản phẩm PMNM đã được khuyến cáo và sẽ được khuyến cáo tiếp tục để sử dụng trong các cơ quan Nhà nước, tạo cơ sở hình thành cộng đồng rộng lớn những người sử dụng, ông Trương Anh Tuấn nói.

Đồng thời, trên cơ sở đó, hình thành cộng đồng các lập trình viên và các công ty phần mềm tự do nguồn mở nắm chắc mã nguồn của phần mềm, tùy biến để trở thành các sản phẩm và giải pháp phần mềm có giá trị gia tăng cao, nhằm cung cấp các dịch vụ chung quanh các sản phẩm này phục vụ cho thị trường trong nước, tiến tới xuất khẩu ra nước ngoài.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Minh Hồng khẳng định, thời gian qua, việc phát triển và ứng dụng PMNM ở nước ta đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, nhìn chung việc ứng dụng PMNM ở Việt Nam còn hạn chế vì thiếu các quy định cụ thể về việc áp dụng các chuẩn mở, chính sách, cơ chế tài chính, định mức, các quy định cụ thể về ứng dụng PMNM cũng như những chính sách ưu tiên sử dụng PMNM trong các cơ quan Nhà nước làm cơ sở để các cơ quan thống nhất thực hiện. Lý do chính để việc ứng dụng PMNM gặp nhiều khó khăn cản trở chính là do hạn chế về nhận thức đối với loại phần mềm này.

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hồng cho rằng, trong thời gian tới cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý Nhà nước với các doanh nghiệp, sở, ngành, địa phương để đạt được những mục tiêu cụ thể trong việc ứng dụng và sử dụng PMNM qua đó đạt mục tiêu đưa Việt Nam thành nước mạnh về CNTT-TT.